Wzdawa so iniciěrowanych wobrazow
Na wopyće pola fotografikarja Jürgena Maćija w Budyšinje
We Łužicy a zwonka njeje sej jeho jako fachowca na polu fotografiki a dokumentacije chwala. Sprawom bě znaty direktor Zhorjelskich zběrkow za stawizny a kulturu dr. Jasper von Richthofen na wotewrjenju wustajeńcy „Transformacija – Zhorjelc“ Budyskeho fotografikarja loni w awgusće w tamnišim Bibliskim domje rjekł: „Mam Jürgena Maćija za dokumentarista Łužicy.“ Tam je Budyski wuměłc předstajił swoje čorno-běłe fota, kotrež bě w lětach 1980 do 1990, tehdy hišće jako amaterski fotograf, w Zhorjelcu a pólskim Zgorzelecu zapopadnył. Jim je w přehladce – nětko jako profijowy fotografikar – tehdy fotografowane motiwy w nětčišim stawje a jako barbne fota napřećo stajił.
Naročna kniha wotbłyšćuje zašłosć w přitomnosći
Přispomnjenki zajimowaneho lajka k mjenowědnej nowostce
Někotry Serb asociěruje mjeno prof. Waltera Wenzela z jeničkim słowom – mjenowědnik. Wón studowaše slawistiku a anglistiku, wučeše na Lipšćanskej uniwersiće rušćinu a promowowaše a habilitowaše hižo z mjenowědnej tematiku. A mjenowědźe so hač do dźensnišeho swěrnje wěnuje. Podatosć ćěri jeho do archiwow a slědźi tam za mjenami wšelakeho razu, kotrež su słowjanskeho pochada. Namaka je w rumach, hdźež něhdy zapadosłowjanske kmjeny sydlachu a hdźež so nětko hišće serbuje. Publikuje wuslědki w studijach a mnohich přinoškach za fachowe časopisy. Čitaš, zwotkel wone pochadźeja, kak nastachu, što woznamjenjeja a kak so w geografiskim rumje rozpřestrěwachu. Smjerćpilny slědźer njeje škodu měł z procha archiwowych podłožkow.
Čerpa w tworjenju ze zwjazanosćez regionom
Dopomnjenki Kamjenčana Güntera Kerna – bratra mjezynarodnje znateho Georga Baselitza
Serbska wjes Pěskecy blisko Lessingoweho města Kamjenca nazhonja mjez druhim při wustajeńcach mjezynarodnje znateho wuměłca Georga Baselitza wulku kedźbnosć. Móža pak wopytowarjo wustajeńcy Georga Baselitza z tym něšto započeć, hdyž na přikład we Wienje abo w Londonje mjeno serbskeje wsy w titlu wobraza čitaja?
Bych-li so Pěskečanow za Georgom Baselitzom a za wobrazom „Brězowy haj pola Pěskec“ prašał, hač drje bych to někajkeje rozjasnjowaceje wotmołwy dóstał?
Što maja nětko Pěskecy we Łužicy a mjezynarodnje renoměrowany wuměłc Georg Baselitz zhromadneho?
23. januara 1938 narodźi so w Němskich Pazlicach na wjesnej šuli Hans-Georg Kern jako syn šulskeho nawody Johannesa Kerna a jeho mandźelskeje Lieselotty. Nimo staršeje sotry a njeho přińdźech tam 1941 tež ja na swět a dóstach mjeno Günter.
Bohaće z dokumentami pjelnjena publikacija
Knižne polcy ze spisami wo serbskej politice abo politice napřećo Serbam bywaju dźeń a połniše, přewažnje su ze zwjazkami nahladneho wobjima nastajane. Serbski institut je w rjedźe swojich Spisow jako najnowšu ediciju wudał, a to „Deutsche Parteien in der sorbischen Oberlausitz 1945–1953“ Michaela Richtera. Titul zbudźa wćipnosć, wšako jedna so wo čas, hdyž běchu so kolije za poz- dźišu narodnostnu politiku NDR kładli. Ale čini tež wćipny na to, kak abo hač je so awtorej poradźiło, sej při tajkej brizantnej tematice njezalězć do paslow pruda časa, do pruda jednostronskeho zhladowanja. Wězo chceš, sy-li hižo něšto lětdźesatkow we Łužicy žiwy, móhłrjec jako časowy swědk nakrjeslene měć, hač a kajke běchu časowe cezury w nastajenju politiskich stron napřećo Serbam. Žórłow k temje je nětkole dosć a nadosć přistupnych. Richter bě je w bohatej ličbje namakał. Tomu dodał je zapis wosobow a městnow, akterow a městnow politiskeho jednanja. Kaž často, je tež tule tak: Prašenje rěka, kak awtor wšitko do konteksta zarjaduje a tuž, kak wuwažena jeho interpretacija je.
„Čmjeła Hana“wostanje aktualna
Nowosće z NSLDź w hrajnej dobje 2017/2018
Němsko-Serbske ludowe dźiwadło Budyšin swoju aktualnu hrajnu dobu bórze zakónči, ale wačok dźiwadłowych dźiwow za wulkich a małych přihladowarjow w přichodnej hrajnej dobje je hižo spakowany.
Prěnja premjera noweje hrajneje doby 2017/2018 budźe serbska. Wot 13. septembra budźe dźiwadło ducy po pěstowarnjach a zakładnych šulach a pokaza serbskim a serbšćinu wuknjacym dźěćom wot štyrjoch lět třeće čisło „Čmjeły Hany“, znowa z pjera a w režiji Měrka Brankačka. W prěnjej hrě 2012 powědaše čmjeła Hana wo swojim njezbožu a njenadźatym wopyće w chorowni a w lěće 2015 předstaji swojeho noweho přećela, pinguina Kurta. Tónraz wjerći so wšo kołowokoło pomhanja. „Čmjeła Hana chce pomhać“ rěka titul krucha. Zhromadnje z dźěćimi, wšako je to interaktiwna hra, pyta a praša so čmjeła za zmysłom pomhanja a čehodla to samo wjeselo wobradźa.
Rusofobija tež mjez Serbami?
„Wulkeho Słowjanow splaha najmjeńši narod smy my …“ – tak bě so po wójnje spěwało a do wědomja wołało, zo smy bratřa přez zhromadnu słowjansku krej. A ja hišće dźensa husto při zetkanjach z ruskimi ludźimi praju: „Wy słušeće k najwjetšemu słowjanskemu ludej a ja k najmjeńšemu.“ Słowjansku zhromadnosć, kotraž so mjez druhim w barbach skoro wšěch słowjanskich narodow jewi, rusofobija – hida na Rusow – tuchwilu jara wohroža. Saha tak daloko, zo njedawno pólski intelektualc twjerdźeše: Pólšćina njeje słowjanska rěč, zo njeby so zhromadnosć z Rusami wujewiła.
Doba reformacije z katolskeje strony wobswětlena
Klětušej 500. róčnicy Martina Lutheroweje reformacije su tež wjacore knihi wušli. Chwalobne je, zo so doba reformacije w našej domiznje tež z katolskeje strony wobswětla. W Chrósćicach bydlacy dr. Jens Buliš je k tomu ze swojej přewšo zajimawej němskorěčnej knihu „Mišnjanske biskopstwo w času reformacije“ přinošował. Jeho na zakładźe wobšěrnych a dokładnych studijow wuběrnje spisana popularno-wědomostna kniha je w Lipšćanskim Nakładnistwje swj. Bena wušła. Drježdźansko-Mišnjanski starobiskop Joachim Reinelt bě za nju předsłowo spisał.
W zawodnych słowach rozłožuje awtor skrótka wobsah swojich pjeć wobšěrnych kapitlow, kotrež maja wšitke samostatne a skulojćene spisane temy. W prěnim kapitlu „Natwar wuchod“ wopisuje wón Mišnjanske biskopstwo wot nastaća w druhej połojcy 10. lětstotka a za čas srjedźowěka kaž tež skutkowanje biskopow. Wosebje skedźbnja na dźesateho biskopa, 1523 swjatoprajeneho Bena, a na jeho poćahi k Hornjej Łužicy kaž k Hodźijej a Chrósćicam.
Prěni sakski swjaty tež po serbsku
W Mišnje pokazuja wustajeńcu pod hesłom „Pokład nic ze złota“ wo biskopje Benje
Wabjenski lětak za wustajeńcu wo swjatym Benje w Mišnje nastupajo Serbow ničo dobre njewěšćeše. Zajimowany čitar tam wo patronje Serbow ničo njezhoni a w internetnym wabjenju njeje wjele lěpje. Hinak potom wustajeńca sama a spisy w přisłušnym katalogu. Tam hižo w postrownych słowach pomjenuje sakski ministerski prezident Stanisław Tilich (CDU) swj. Bena jako „misionara a japoštoła Serbow“.
Wo Lutheru a Němcach
„Luther a Němcy“ rěka titl jedneje z třoch narodnych wosebitych wustajeńcow składnostnje reformaciskeho jubileja w Němskej. Widźeć je wona na hrodźe Wartburg w Eisenachu. Dalšej stej w Lutherowym domje we Wittenbergu: „Luther! 95 pokładow – 95 ludźi“ a w Martina Gropiusowym twarjenju w Berlinje: „Lutherski efekt“. Wšitke tři su hač do 5. nowembra přistupne.
Domizniske stawizny zachować
Třidźělna chorhoj je jedna z wosebitosćow wustajeńcy wo Łazowskich domizniskich stawiznach w tamnišim Domje Zejlerja a Smolerja. Srjedźa pokazuje wona wopon kolesowarskeho towarstwa „Wjesoła jězba“. Wěnowanje na lěwym boku pochadźa ze 27. apryla 1924 wot čestneho předsydy towarstwa Jurja Šołty, wobsedźerja Złyčinjanskeho młyna. Prawy bok je w serbskich barbach wuhotowany a wopřijima tohorunja wěnowanje ze samsnym datumom. Wone pochadźa wot tehdy aktiwneho towarstwa „Handrij Zejler“.
