Z domjacym skotom so zaběrali

pjatk, 01. julija 2022 spisane wot:

Lukaš Vcelich

Mamy doma kruwu. Sym jej mjeno Mući dał. Wona je bruna a běła. Mući žerje wows, syno, trawu, sad a zeleninu. Wona pije mloko abo wodu. Doma mamy hródź. Najradšo Mući žerje abo jenož

wokoło leži a ruje.


Józef Bauch Doma mamy byka. Sym ju Heinc mjenował. Wón je cyle bruny. Heinc žerje naj­radšo trawu, syno a mló­če. Wón pije wjele wody. Heinc je cyły dźeń wonka na pastwje. Najradšo na łuce žerje a ruje.
Milan Wendt ma kóčku Loti. Kóčka wot Rosalie Šnajderec pak rěka Minka. Kóčka Purzel pak słuša Lilly Rječkec (wotlěwa).Serafina Mičkec Moje najlubše zwěrjo je kóčka. Mamy doma tři kóčki. Moja najlubša kóčka rěka Blacky. Blacky je cyle čorna. Naše kóčki najradšo mjaso abo kupjenu picu z tyzy žeru. Kóčki pija mloko abo wodu. Blacky bydli pola nas na dworje. Rady pak je w přirodźe. Rady sej z Blacky hrajkam abo ju majkam. Kóčki tež rady myše łója.

Psyk Marthy Wenclec rěka Venus (naprawo). A tež Leńka

Henichec ma doma psyka z mjenom Lotta, kotraž je cyle běła.

Georg Cech ma doma tři nukle.Beno Šefer sej rady z psykom Fenju hrajka.

Milenka Eizeltec so doma

rady z kóčkami pleńči.

Wjes złe časy dožiwiła

pjatk, 24. junija 2022 spisane wot:

Do 800lětnych stawiznow Bukec pohladane

Wobhladaš-li sej Bukecy, tak zjewi so wjes ze swojej prěnjej cyrkwju před 800 lětami tež prěni raz w swětle stawiznow. To sta so 25. februara 1222. Biskop Bruno II. Mišnjanski přepisa z wopismom cyrkej a sydlišćo Bukewicz Budyskemu tachantstwu. Tute na wyšinje ležace sydlišćo (300 metrow nad mórskej hładźinu) namakamy na poł puća z Budyšina do směra na Lubij. W běhu časa su Bukecy mnoho wosebitosćow dóstali. Nimo toho pobrachuja starše archeologiske namakanki. Po wšěm zdaću eksistowaštej něhdy dwě sydlišći, w rozdźělnym času nastatej, kotrejž stej pozdźišo hromadźe zrostłoj. Starši dźěl drje bě wona wjeska, kotraž je so na trochu škitanej sewjernej kromje wyšiny wuwiła a kotraž bě słowjanskeho pochada. Za to rěči mjeno Bukowica, pokazka na „městno w bukowym lěsu“. Pozdźišo, jako bu słowjanski sydlenski rum wot zažneho 10. lětstotka do tak mjenowaneho zažnofeudalneho němskeho knjejstwa zarjadowany, je so dalše sydlišćo wuwiło.

Na festiwalach po wšěm swěće zetkach chětro zajimawych ludźi. Tak je so mi stajnje na festiwalu „Łužica“ w Chrósćicach a Hochozy šło a tež festiwal dudakow w Slepom minjeny kónc tydźenja w Slepom w tym žane wuwzaće njebě.

Na swjedźenskich kemšach mi woni hižo napadnychu w swojich narodnych drastach z tójšto čerwjenymi elementami. Drasta bě mi někak znata a myslach hnydom na rybarjow. Zo ležach z tym prawje, mje w rozmołwje z čłonami Rejwanskeho a folklorneho ansambla Ihna na 9. mjezynarodnym festiwalu dudakow w Slepom minjeny kónc tydźenja ćim bóle zwjeseli.

Spoken word serbsce? Haj, to dźe!

pjatk, 24. junija 2022 spisane wot:

Publikum wot prěnjeho serbskeho spoken word-zarjadowanja a noweho zynkonošaka Noweje Doby zahorjeny

Młoda serbska literatura a hudźba steještej w srjedźišću sobotneho zarjadowanja pod hesłom Lit|a|pop, kotrež nasta na iniciatiwu intendanta SLA Tomasa Kreibicha-Nawki a jednaćela LND Symana Pětra Cyža. Wjace hač sto zajimcow na zahrodźe SLA pod Röhrscheidtowej baštu w Budyšinje smědźeše hnydom dwě premjerje dožiwić. Prěnja wěnowaše so žanrej „Spoken word“, w kotrymž poeća a poetki publikumej teksty z wěstej performance předstajeja. W serbskej rěči tónle žanr předstajowanskeho wuměłstwa hišće njeeksistowaše. Hač do nětka! Młodu serbsku literaturu woswjećić, pisacym jewišćo skićić a zdobom wuhlad na wuspěch garantować, to běchu zakładne intencije iniciatorow. A wupłody toho hódnoćeše sobotu publikum ze sylnym aplawsom.

Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy minjene lěta nimale ­pozabyli.

Dokładnje sto lět stara pohladnica dopomina z třomi dalšimi motiwami tež na zajimawe stawizny impozantneho hrodu w Delnim Wujězdźe. W sydlišću, kotrež bu 1348 prěni raz pisomnje naspomnjene, je w 16. lětstotku Caspar hrabja von Nostitz hród natwarił. Po 120 lětach je hrabja von Gersdorff dał hród, kotryž bě jemu přemały, zwottorhać a w běhu štyrjoch lět bu wot 1738 po planach ital­skeho architekta nowy hród, kaž jón dźensa hišće znajemy, natwarjeny. Do noweho hroda bu hižo 1745 tež přechodnje w Klukšu załoženy prědarski a wu­čerski seminar zaměstnjeny. Spočatnje w baroknym stilu natwarjeny hród, hdźež bě tež kapałka z wołtarjom a pišćelemi, bu w 19. lětstotku w stilu nowoklasicizma přetwarjeny. Třiposchodowy praworóžkowy twar je 48,5 metrow dołhi, 18,5 metrow šěroki a 13,5 metrow wysoki. ­Cyły wulki twar kryje walbowa třěcha. Cyłkowna płonina wšěch hač do štyri metry wysokich rumnosćow wučinja 2 700 kwadratnych metrow.

Za družki bě horcota wužadanje

pjatk, 24. junija 2022 spisane wot:

Za družki bě Bože ćěło lětsa wulke wužadanje, wšako dyrbjachu horcotu znjesć. Přiwšěm je so wjele holcow katolsku narodnu drastu zwoblěkało. Hač w Ralbicach, Wotrowje, Chrósćicach, Radworju, Pančicach-Kukowje, Njebjelčicach,

Budyšinje abo Kulowje, wšudźe běchu družki w procesionach

sobu kročili, štož běše zaso krasny napohlad.Foto: Tomaš Šołta


Koparki a koparjo Worklečanskeho horta běchu sej njedawno dźěći Chróšćan­skeho horta na koparski derby přeprosyli. Je to po zwučenym wašnju tradicija, kotruž hižo wjele lět pěstuja. Wobě zarjadnišći zestaji­­štej dwě mustwje z měšanymi hrajerjemi. Wšědny trening za kondiciju při tym

pomhaše, zo móžachu so z najlěpšimi hrajerjemi a hrajerkami na kopanišćo

podać. Holcy jako cheerleadery našich kopa­rjow a naše koparki na hrajnišću wi­tachu, tak zo bě dypkownje zakop. Hraješe so po šemje kóždy přećiwo kóždemu. Po napjatej dobrej hodźinje steješe njerozsudnje. Nětko běchu wrotarjo jara prašani, zo bychu derje dosć wrota škitali. Na kóncu wudoby sej mustwo Workle­cy 2 prěnje městno. Wězo běchu tež za hłódne brjuchi kołbaska z całtu a napoje přihotowane. Tak so poradźene popołdnjo miny. Bjez někajkich zranjenjow so cyła kopica dźěći derje domoj nawróći. Hač do přichodneho lěta na hrajnišću

w Chrósćicach! Wutrobny dźak wšitkim pomocnikam a darićelam za koparsku akciju. Tekst a fota: W mjenje Worklečan horta „K wódnemu mužej“ Bernadett Lanzyna

Ja pućuju rad do swěta ... Wšudźe něšto nazhoniš, mudriši so nawróćiš.

Tute linki znateho spěwa wopisuja wulkotnje naš pu­ćo­wanski dźeń,

kotryž nas lětsa w nalěću do Horow, ródneje wsy našich sobušulerjow,

wje­dźeše. Ze šule nastupichmy puć přez rja­ne, Wojerowske stare mě­sto. Knjez Pink, kiž nas přewodźeše, móžeše nam mnoho

zajimaweho wo twarjenjach a znatych

wosobinach města powědać. Tak dźěch­my ni­mo domu, w kotrymž bě Konrad Zuse wo­trostł a bě­chmy hordźi, zo pochadźeše sobuzałožer kompjuteroweje techniki z našeho ródneho města. Tež Wojerow­sku měš­ćansku radnicu smědźachmy sej wob­hladać. Na naměsće zajimowachmy so wosebje za napisy na póstowym stołpje. Přez małe pućiki stare­ho města podachmy so do małeho parka, hdźež hižo při­krywy za picknick na nas

čakachu. Při lě­čnych temperaturach a krasnym módrym njebju móžachmy sej samo słódny lód zesłodźeć dać. Tak wočerstwjeni njepadny nam dalši dołhi puć podłu

Čorneho Halštrowa docyła ćežko.


Na dnju dźěsća su njedaloko Lipska dalše mejemjetanje wotměli. Na wyšej šuli w Falkenhainje po­spyta so rjadownja 5d w jej njeznatej tradiciji. Hižo dołho su so na dźeń přihotowali. W poslednich měsacach zhonichu šulerjo na přikład, zo swjeća Serbja ptači kwas. W předmjeće němčina čitachu powěsć Krabata a wuspytachu so we wurjekowanju hornjoserbskich pomjenowanjach za městnosće, w kotrychž je Krabat skutkował. Tohoru­nja

słyšachu serbski rap a nawuknychu prěnju serbsku rejku. Na dnju meje­mjetanja zdrasćichu sebi holcy suknju abo šat a hólcy běłu košlu, pulower abo t-shirt. Swjedźen zahajichu z walčikom. Potom smědźachu hólcy a tež

někotre holcy skónčnje wo mejku bežeć. Faworit Hans sej ju wudoby a wu­zwoli sej za mejsku kralownu Sophie, kotraž so jara wjeseleše, zo je nětko prěnja mejska kralowna na wyšej šuli w Falkenhainje. Skónčnje rejowachu šulerjo

„Hudźba dušu čłowjeka wokřewja“

pjatk, 17. junija 2022 spisane wot:

Zetkanje ze zahorjenej pedagogowku a swěrnej spěwarku chóra Budyšin

Wobdata wot šulerjow a šulerkow, přichodnych kubłarjow a kubłarkow, přiběži wona ze šulerskeho koncerta w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle do Powołanskošulskeho centruma Budyšin. 63lětna wučerka za hudźbu Leńka Thomasowa rěči po puću ze swojimi młodostnymi wo runje dožiwjenych hudźbnych twórbach wšelakich žanrow. Woni běžo jej zajimowani připosłuchaja a k tomu w rozmołwje swoje zaćišće wo dožiwjenym koncerće dodawaja. Wučerka na Serbskej fachowej šuli za socialnistwo, integrowana do šulskeho centruma, swoju zahoritosć za hudźbu wuknjacym dale posrědkuje, jich za rjanosće melodijow sensibilizuje. Tohodla wšak přeco rady tajke šulerske koncerty z wuknjacymi wopytuje a je z nimi wuhódnoća.

nowostki LND