W awgusće su njeznaći městnu taflu w Choćebuzu ze směra zwjazkoweje dróhi B 169 pokradnyli. Wčera su tam měšćanscy ­dźěłaćerjo skónčnje nowu připrawili. Minjene měsacy běše tu wobchadne znamješko instalowane. Nowa tafla ma kaž hižo předchadźaca nadpismo w němskej a delnjoserbskej rěči w samsnej wulkosći. Tohorunja skedźbnja so na tafli na to, zo je ­Choćebuz uniwersitne ­město, štož je tohorunja w delnjoserbšćinje podate. Foto: dpa/Frank Hammerschmidt

Kultura na čerstwym powětře

pjatk, 03. februara 2023 spisane wot:
Wot februara sem poskićuje město Budyšin nětko tež digitalne wodźenja přez město. To zmóžnja nowe online awdijo-wodźenje města, kotrež je tež offline wužiwajomne. Je to aplikacija z měšćanskej kartu, kotraž turu ke krutym dypkam wjedźe. Na a wo tutych móže sej zajimowany powědki naposkać, kotrež su wobydlerjo z regiona natočili. Přez App „Smart Guide“, kotraž steji darmotnje k dispoziciji, je móžno indiwidualnu turu direktnje startować. Tučasnje předleži online-wodźenje w němskej rěči. Jako dalšej rěči stej, wotwisnje wot financowanja, pólšćina a jendźelšćina planowanej. Foto: SN/Božena Šimanec

Krótkopowěsće (03.02.23)

pjatk, 03. februara 2023 spisane wot:

Zelene wodźikowe hospodarstwo

Choćebuz. Energijowej předewzaći LEAG a HH2E stej w memorandumje wotpohlad wobkrućiłoj, zo chcetej zhromadnje za natwar regionalneho a nadregionalneho wodźikoweho hospodarstwa dźěłać. Kaž LEAG dźensa informuje, ma so to předewšěm w Sakskej, Saksko-Anhaltskej a Braniborskej w zwisku z planowanymi projektami wobeju předewzaćow na wšelakich polach jednanja stać.

Wopory wopominali

Luboraz. Składnostnje 78. róčnicy rozpušćenja bywšeho kaceta Luboraz su wčera mnohe wopory wopominali. Zastupjerjo politiki, gmejnow a towarstwow zeńdźechu so při wopomnišću, połožichu wěncy a spominachu na wosud zamordowanych. Prezidentka Krajneho sejma Braniborskeje Ulrike Liedtke (SPD) rjekny, zo „smy winowaći, njezabyć a wšo za to činić, zo z Němskeje ženje wjace tajke horjo njewuńdźe“.

Wotpokazuje, na znamkach być

Fota wo zašłosćiWětrowskeje šamotownje

štwórtk, 02. februara 2023 spisane wot:

Wustajeńca fotow wo wuwiću Wětrowskeje šamotownje a filmaj z lěta 1968 přiwabichu tydźenja wjace wopytowarjow hač hewak na měsačnym kulturno-literarnym zetkanju we Wětrowskej bibliotece.

Wětrow. Bywši šamotownik a nawoda něhdyšeho filmoweho kružka zawoda za wohnjokrute maćizny Karl-Heinz Sauer pokaza spočatnje wot njeho nawjerćany film wo swjedźenskim ćahu na II. festiwalu serbskeje kultury 1968 w Budyšinje. Wětrowscy šamotownicy wobdźělichu so na ćahu, kotryž předstaješe stawizniske wuwiće Łužicy a Serbow. Sauer bě nastajenje ćaha na Lubijskej dróze nahrawał. Wětrowčenjo předstajichu rewolucionarnych wojowarjow prěnjeje połojcy 20. lětstotka kaž w Nowemberskej rewoluciji 1918 a we Weimarskej republice kaž tež swój zawod a jeho produkty. Wězo móžachmy tohorunja wobrazy wo serbskej kulturje a młodźinje w swjedźenskim ­ćahu wobdźiwać.

Policija (02.02.23)

štwórtk, 02. februara 2023 spisane wot:

Bydlenski dom so palił

Z Budyskeje Wjelećanskeje dróhi bu dźensa rano woheń w třěšnym stole wjaceswójbneho domu přizjewjeny. Zasadźenske mocy Budyskeje powołanskeje wohnjoweje wobory běchu bjezposrědnje na městnje a nawjedowachu ewakuaciske a hašenske dźěła w domje, kaž tež w susodnym domje. Podpěrane buchu zasadźenske mocy wot Wjelećanskeje wohnjoweje wobory. Něhdźe 20 ewakuowanych wosobow bu najprjedy w linijowym busu a potom w bliskim awtowym domje zaměstnjenych. Mediciniske zastaranje na zbožo trěbne njebě. Po informacijach wohnjoweje ­wobory njebudźe přechodnje najskerje wjac móžno, w twarjenju bydlić. Wo přičinje wohenja njemóžeše wohnjowa wobora žane informacije sposrědkować.

Sobudźěłaćerjam so dźakowali

štwórtk, 02. februara 2023 spisane wot:

Budyšin. Zamołwići zaměroweho wobchadneho zwjazka Hornja Łužica-Delnja Šleska (ZVON) su so wčera z małej gestu pola swojich sobudźěłaćerjow za jich wšědne dźěło dźakowali. Jako dźakny dar přepodachu kóždemu termosowu blešu.

Poskićeja wodźenje

Wojerecy. Wosebitu dźěłarničku za młodostnych wot 9. lětnika a dorosćenych poskićitej hród a měšćanski muzej Wojerec 3. februara w 10 hodź. Zajimcy móža so na tematisce specifiskim wodźenju přez bywši lacaret a lěhwo za wójnskich jatych Elsterhorst, nětčiši Narć pola­ ­Wo­jerec, wobdźělić. Po wodźenju so při­tomni do dźěłowych skupin rozdźěla, zo bychu so z pomocu našočasnych žórłow z dóńtom tehdyšich jatych a nućencow wokoło Wojerec rozestajili. Něhdźe dwě hodźinje stej za poskitk planowanej. ­Zastup za dźěćo płaći pjeć eurow, při­słušacy dorosćeny je darmotny. Zajimcy přizjewja so telefonisce pod 03571 20973504 abo přez mejlku na z.

Informuja wo wukubłanjach

Boršć na probu podlěšili

štwórtk, 02. februara 2023 spisane wot:

Rozsud měšćanskeje rady po lisće hermankarjow a wikowarjow

Kamjenc (UM/SN). Kamjenska Boršć ma so podlěšena wotměć – tola jenož na swjedźenskej łuce a tež pod druhim mjenom. To je wuslědk postajenja, kotrež je Kamjenska měšćanska rada hišće loni wobzamknyła. Wuchadźišćo bě list wjace hač 40 hermankarjow a wikowarjow na město Kamjenc, w kotrymž wo podlěšenje Boršće wo tři dny prošachu. Tam rěka mjez druhim: „Hospodarskich, ale tež personalnych přičin dla je na- a wottwar w běhu 24 hodźin, zo by so wotewrjenje dalšeho zarjadowanja pjatk zmóžniło, přiběracy ćežki.“ Tuž nasta diskusija, štwórtk měł wotpadnyć, „štož pak by tradiciji znapřećiwiło a zawěsće tež njeby we Wašim zmysle było“, rěka w lisće městu Kamjenc. Kamjenska Boršć kónči tradicionelnje přeco štwórtk.

Film wo zornowcu tež w serbšćinje

štwórtk, 02. februara 2023 spisane wot:

Budyšin (SN). Zemicy-Tumicy su přez mjezy Němskeje sławne za swoju tradiciju wudobywanja zornowca, wšako bě zornowc hižo w srjedźowěku požadana twaršćizna. W lěće 1845 pak dósta wón móhłrjec přez nóc nowu dimensiju: Za železnisku čaru Biskopicy–Budyšin mě­ješe so 222 metrow dołhi a 17 metrow wysoki móst twarić. Blisko twarnišća załožichu tuž skału, hdźež hoberske mnóstwo kamjeni pačachu. 700 ludźi tu sčasami dźěłaše. Za połdra lěta bě impozantny móst, kaž jón dźensa znajemy, dotwarjeny.

Tehdy w Zemicach a Tumicach hišće Serbja bydlachu. Wučer a horliwy čłon Maćicy Serbskeje Jan Bohuwěr Mučink, kotryž bě 1845 šulu w Zemicach załožił, dźěći tež serbsce wučeše. Z nawalom ­cuzych dźěłaćerjow pak so kónčina doskónčnje přeněmči. Mučinka a jeho mnohostronski angažement – wón bě tež přirodowědnik, publicist a spisowaćel – sej w Zemicach dźensa hišće waža. Su dróhu we wsy po nim pomjenowali, a jeho row na pohrjebnišću gmejna swěru hlada.

Kaž na mnohich našich serbskich wjeskach camprowachu młodostni tež minjeny kónc tydźenja w Němcach. Prěni raz běchu lětsa žony a młode holcy pódla. Po zesylnjenju w Grofic galeriji so na puć podachu. Po tym, zo běchu dom po domu swoje dary, pjenjezy a jejka dóstali a z tamnišej hospozu štučku zarejowali, zetkachu so wječor potom z wobydlerjemi k rejam a zabawje ­na žurli pola Grofic. Hač po połnocy tam hejsowachu. Foto: Achim Nowak

Přikład Wojerecy

štwórtk, 02. februara 2023 spisane wot:
Najwjetši wobsedźer bydlenjow w Němskej, Vonovia, nochce lětsa nowe bydlenja twarić, dokelž by so to z wida koncerna hakle z podružu 20 eurow na kwadratny meter wudaniło, štož sej žadać njemóžeš. W Drježdźanach je 80 000 ludźi w domach Vonovije žiwych, dokelž je město w lěće 2006 wšě bydlenja ze swojeho wobsydstwa předchadnikej aktualneho wobsedźerja předało. Loni su w radnicy rozsudźili, zo chcedźa 3 000 bydlenjow wróćo kupić, zo bychu najhóršim socialnym problemam wotpomhać móhli. Cyle hinaši swět we Wojerecach: Tu z měšćanskej bydlenskej towaršnosću tomu zadźěwaja, zo budźe ghetto chudych „w plaće“ a ghetto lěpje zasłužacych w domskich na kromje města. Z komunalnymi zawodami móžeš towaršnosć hromadu dźeržeć, z rozbiwanjom komunalneho zamóženstwa polěkuješ pačenju worštow ludnosće. Na aktualnym přikładźe tež widźiš, zo njeje jenož w „boomtownach“ doprědkarskich idejow ... Marcel Brauman

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND