Pawoł Pilop

wutora, 09. apryla 2024 spisane wot:

6. jutrownika 1934 narodźi so serbski ratar a dirigent ludowych chórow Pawoł Pilop do ratarskeje swójby w Židźinom pola Wojerec. Jeho mać chodźeše čas žiwjenja we Wojerowskej serbskej ewangelskej narodnej drasće. Wona spěwaše rady serbske ludowe pěsnje. Syn Pawoł dźěłaše w staršiskim ratarstwje a nawukny powołanje zamkarja ratarskich mašinow a skowarja.

Matej Handrik

pjatk, 05. apryla 2024 spisane wot:

5. jutrownika 1864 narodźi so pozdźiši farar a ludowědnik Matej Handrik w Jamnom (Jahmen) pola Klětnoho jako syn bura. Wón studowaše po maturiće ewangelsku teologiju a pola prof. Augusta Leskiena slawistiku w Lipsku a we Wrócławju. 1890 bě dwě lěće pomocny prědar pola fararja Jana Hermana Mrózaka w Budestecach.

Wot lěta 1892 do 1934 bě ze a za serbstwom zasłužbnym fararjom w Slepjanskej wosadźe. Na swojej farje molerjow a wuměłcow Slepjanskeje wosady hospodarješe. Pohosći tež rjad molerjow a wědomostnikow kaž Ludvika Kubu, Willibalda von Schulenburga a dr. Adolfa Černeho, kotřiž so za Slepjanskich Serbow zajimowachu. Handrik bě wot lěta 1886 z čłonom Maćicy Serbskeje a je w Slepom serbstwo a tamnišu narěč zaměrnje spěchował a pomhał zachować. Załoži w Slepom serbske burske towarstwo a bě jeho předsyda. Slědźeše a pisaše wo Rownjanskim buru-spisaćelu Hanzu Njepili a wozjewi tójšto wědomostnych přinoškow wo serbskich stawiznach, ludowědźe a pu­blikowaše w časopisu Maćicy Serb­skeje „Slěpjanska swaŕba (kwas)“ a wo wašnjach a přiwěrkach w jeho wosadźe.

Korla Božidar Křižan

štwórtk, 04. apryla 2024 spisane wot:
Rakečanski farar Korla Božidar Křižan zemrě nahle hakle 37lětny 27. nalětnika před sto lětami w swojej wosadnej wsy. Wón zawostaji młodu wudowu Martu a dźowce Marku a Martu, pozdźišo serbska wyša wučerka a lěkarka. W časopisu Maćicy Serbskeje wozjewi so wobšěrny nekrolog wo aktiwnym Maćicarju a młodym serbskim prócowarju. Wosebje wu­zběhnychu jeho zaměrne skutkowanje jako duchowny za serbstwo a maćeršćinu. Korla Božidar Křižan narodźi so 15. žnjenca 1886 do kublerskeje swójby w Hodźiju. Studowaše w Lipsku teologiju a bě aktiwny čłon tamnišeho towarstwa Sorabija. Korla Božidar Křižan bě po studiju najprjedy sydom lět duchowny w Hućinje a zastupi w tutym času do Maćicy Serbskeje. 1917 powoła so za fararja w Rakec. Křižan podpěraše přikładnje serbske žiwjenje we wosadźe a Rakečanske Do­mowinske towarstwo Lipa. Wón spisa někotre nabožinske spisy a wozjewi rjad swojich prědowanjow w Pomhaj Bóh. 1919 bě so z Marju Martu Wirthec ze znateje burskeje swójby ze Stróže woženił. Z tuteje swójby wuńdźetaj rěčespytnik dr. habil. Pawoł Wirth a superintendent ­Gerhard Wirth. Manfred Laduš

Mikławš Žur

srjeda, 20. měrca 2024 spisane wot:

13. nalětnika 1859 narodźi so we Worklecach do žiwnosćerskeje swójby pozdźiši farar a spisowaćel prelat Mikławš Žur. Jedne lěto wopyta w Budyšinje katolski wučerski seminar a poda so potom do Prahi na Serbski seminar. Lěto bě tam předsyda towarstwa Serbowki. Wróćiwši so do Budyšina słužeše tam jako dobrowólnik w 103. sakskim połku pěškow a studowaše po tym w Praze.

Na třećim adwenće 1885 swjećeše w Chrósćicach swoju primicu, na kotrejž so 200 družkow wobdźěli. Mikławš Žur bě potom lěto kapłan w Budyšinje, a wot 1886 do 1895 bě administrator Radworskeje wosady, zasadźowaše so a přihotowaše twar noweho Božeho domu. Połdra lěta słužeše jako prěni kapłan Dwórskeje cyrkwje w Drježdźanach. Nazymu 1896 wróći so jako wosadny farar do Radworja a wosta tole hač do lěta 1903. W tym času skónči twar nětčišeje cyrkwje w bazilikowym stilu.

Wot 1903 do 1912 bu z fararjom Budyskeje serbskeje cyrkwje a bu na kanonika pomjenowany. Wot 1912 bu šolastik, potom prelat w Budyskim tachantstwje hač do smjerće 15. hodownika 1932. Pochowany je na Budyskim Mikławšku.

Jan Gotthelf Běmar

štwórtk, 14. měrca 2024 spisane wot:
11. nalětnika 1704 narodźi so w Budestecach jako syn fararja Jana Běmarja pozdźiši duchowny a spisowaćel nabožnych spisow Jan Gotthelf Běmar. Jeho nan bě z dalšimi fararjemi cyłu bibliju zeserbšćił, kotraž bu 1728 ćišćana. Dźěd z maćerneje strony Jana Gotthelfa Běmarja běše farar Michał Frencl z Budestec, sobuzałožer hornjoserbskeje spisowneje rěče a přełožowar 1706 ćišćaneho Noweho zakonja do serbšćiny. Jan Gotthelf Běmar běše w Jenje a Lipsku teologiju studował a bu 1734 w Rychwałdźe na fararja zapokazany. Štyri lěta po tym bě z duchownym w Hornim Wujězdźe. 1745 bě z diakonom w Budyšinskej Pětrowej cyrkwi, doniž z 43 lětami zahe, 29. jutrownika 1747, njezemrě. Wón běše znaty kěrlušer, zestaja hižo z 28 lětami na namjet swojeho nana „Přidawk k tym němskim a serskim kyrlišowym kniham“, 1732 w Budyšinje ćišćany. Jeho nabožna kniha „Wučba wot spočatka teho křesćijanstwa“ wuńdźe 1741 prěni króć w Bu­dyšinje a bu hišće dźewjeć króć nakła­dowana. 1733 wuda wón wot njeho zestajene a rozšěrjene spěwarske pod titlom „Duchomny wopor wěrnych křesćijanow aby Kyrlišowe knihi“. Wone buchu 1740 druhi króć wudate. Manfred Laduš

Horst Šlosar

srjeda, 13. měrca 2024 spisane wot:
10. nalětnika před 60 lětami zemrě w ródnych Drježdźanach moler, grafikar a lawreat Myta Ćišinskeho Horst Šlosar. Pochowany bu na Drježdźanskim pohrjebnišću w Strěžinje. Narowny pomnik bu na namjet Jurja Łušćanskeho zhotowjeny a 23. septembra 2019 wotkryty, při čimž hódnoćeše Łušćanski jeho žiwjenje a skutkowanje. Šlosar narodźi so 23. požnjenca 1903 w sakskej stolicy. Jeho nan bě čěski moler w Mišnjanskej pórclinowej manufakturje a mać bě Serbowka. Horst Šlosar nawukny tohorunja w Mišnje powołanje pórclinoweho molerja a studowaše potom na Drježdźanskej akademiji tworjaceho wuměłstwa. Wón bu mišterski šuler sławneho molerja Otta Dixa. Po tym skutkowaše w sakskej stolicy jako swobodny wuměłc. Mnoho jeho tehdy nastatych twórbow a jeho ateljej buchu z woporom bombardowanja Drježdźan přez ameriske a jendźelske lětadła srjedź februara 1945. Jako čłon Koła serbskich wuměłcow wot lěta 1949 stwori Horst Šlosar tójšto mólbow ze serbskimi motiwami a wo dźěle a žiwjenju Serbow, tak na přikład wolijowej mólbje „Burska delegacija“ a „Serbowka na twarnišću wulkokombinata Čorna Pumpa.

Dr. Arnošt Muka

wutora, 12. měrca 2024 spisane wot:

10. nalětnika 1854 narodźi so we Wulkim Wosyku gymnazialny profesor, dr. phil., rěčespytnik, ludowědnik a wurjadny spěchowar serbskeho narodneho žiwjenja dr. Arnošt Muka do swójby serbskeho kublerja. W Lipsku studowaše teologiju, slawistiku a klasiske rěče a bě lěto wučer na Žitawskim a tři lěta na Budyskim gymnaziju. Wědomje aktiwnje za serbstwo skutkowaceho wučerja přesadźichu 1883 na gymnazij w Kamjenicy. Wot lěta 1887 do 1916 wučerješe na gymnaziju w Freibergu, powoła so na konrektora, profesora a studijneho radźićela a wróći so 1917 jako wuměnkar do Budyšina.

Jan Bohumił Nyčka

póndźela, 26. februara 2024 spisane wot:
26. februara 1904 zemrě w Charlottenburgu pola Berlina serbski wučer a spisowaćel Jan Bohumił Nyčka. Wón narodźi so we Wojerecach jako syn chudeho krawca. Wotrosće tež w Blunju pola přiwuznych a přiswoji sej nimo Wojerowskeje serbšćiny tež narěč Blunjanow. Wobdarjeny pachoł wopytowaše wučersku preparandu w Bórkhamorje z hornjoserbskej wučbu a wučerski seminar w delnjołužiskej Starej Darbni. Prěnje wučerske městno bě w Sprjejcach (Spreewitz) na mjezy k Delnjej Łužicy. 1846 wopušći łužisku domiznu a poda so do Poruhrskeje. Tam wučerješe najprjedy dwanaće lět w syrotowni a wot 1858 hač do 1894 w Essenje. W Poruhrskej, hdźež tysacy Polacy w hórni­stwje dźěłachu, nawukny jeje rěč a wudźerži wuske zwiski k pólskim swójbam, wosebje tych z ewangelskej nabožinu. 1894 poda so na wuměnk do Charlottenburga, hdźež dósta dowolnosć serbske kemše za słužowne a wojakow swjećić. 1873 přistupi Maćicy Serbskeje a dopisowaše wo swojich pućowanjach a wo Poruhrskej kaž tež wo swojim dźěćatstwje we Łužicy, na přikład „Pastyrske žiwjenje w Blunju před 60 lětami“ a přinoški wo serbskej rěči a narěčach. Manfred Laduš

Michał Hórnik

pjatk, 23. februara 2024 spisane wot:

„22. małeho róžka 1894 zemrě nahle w Budyšinje 61lětny farar, spisowaćel a předsyda Maćicy Serbskeje Michał Hórnik. „Po minjenju njezapomniteho wodźerja serbskeho naroda J. A. Smolerja njeje naše Serbstwo žanu hłubšu ranu poćerpiło hač ze smjerću šolastika Michała Hórnika, nahle a přezahe wot nas wotwołany wo­srjedź dźěła za swój lubowany serbski lud. A za nas Serbow želeše za Michała Hórnika wšón wučeny słowjanski swět.“ Tak ­pisaše dr. Arnošt Muka w swojim wob­šěrnym jědnaćestronskim nekrologu w Časopisu Maćicy Serbskeje, kotryž bě 26 lět sam redigował. Wjace hač sto sobužarowacych pismow dósta Maćica Serbska ze Serbow a wukraja k smjerći Hórnika, w něhdźe 50 serbskorěčnych přinoškach, w na 40 čěskich medijach, we wjace hač 30 pólskich, dźesać ruskich nowin a wjacorych němskich medijach na njeboćič­keho spominachu.

Jurij Šěrc

wutora, 20. februara 2024 spisane wot:

16. małeho róžka 1634 narodźi so w Delnim Wujězdźe jako syn duchowneho ­Jana Šěrca pozdźiši farar a w swojim času jara woblubowany kěrlušer Jurij Šěrc, němsce so Scherz pisaše. Wón wopy­towaše Budyski gymnazij, hdźež matu­rowaše, a studowaše potom w Lipsku ewan­gelsku teo­logiju. Wot lěta 1655 hač do 1660 bě z diako­nom w Ketlicach pola ­Lubija a bu 1660 z wosadnym fararjom w Dubcu, hdźež 8. požnjenca 1674, hakle 40­lětny, zahe zemrě. W Dubcu je wón epistle, swjedźenske a njedźelske sćenja zeserbšćił, kotrež so pozdźišo pak lědma trjebać hodźachu. „Wjele lěpje ­běchu ­so jemu jeho serbske kěrluše ­poradźili, kotrychž je někotre přeło­žił a praja wo nim w tutym na­stupanju prěnim wu­dawarju serbskich spě­warskich, zo je wón tón najprěniši był, kiž je do praweho hrona prawych składow ze­stajene serbske kěrluše wudźěłał.“ – Tak pisa farar, ­literarny historikar a bi­­bliograf Korla Awgust Jenč w při­nošku „Spi­sowarjo serbskich rukopisow hor­njołužiskich ewangelskich Serbow hač do lěta 1800“ w Časo­pisu Maćicy Serbskeje 1875.

Manfred Laduš

Serbska debata

nowostki LND