Małe wosobinske rozsudy z wulkim wliwom

Freitag, 19. April 2024 geschrieben von:

Sociolinguistka Sara Mičkec je rěčnu praksu w serbsko-němskich swójbach katolskeje Hornjeje Łužicy přepytowała

Sara Mičkec je wot lěta 2008 do 2015 na Lipšćanskej uniwersiće w Instituće za linguistiku bachelorski a masterski studiji w předmjeće powšitkowny přirunowacy rěčespyt zabsolwowała. W lěće 2018 nastupi w Instituće za slawistiku na Pólskej akademiji wědomosćow we Waršawje swój doktorski studij, kotryž je 2023 ze zakitowanjom swojeje disertacije zakónčiła. Wo tutej je so Milan Pawlik z njej rozmołwjał.

Kak je k tomu dóšło, zo sće we Waršawskim Instituće za slawistiku Pólskeje akademije wědomosćow (IS PAN) swoje doktorske dźěło pisała?

S. Mičkec: Wuchadźišćo běše poprawom mój Erasmusowy lětny studijny přebytk we Szczecinje w lěće 2013, dokal běše mje tehdy Lipšćanski Institut za sorabistiku delegował. W tutym času sym mjez druhim konferencu Waršawskeje uniwersity k temje „wohrožene rěče“ jako hósć wopytała. Tam sym prěni raz přednošk swojeje pozdźišeje mentorki dr. hab. Nicole Dołowy-Rybińskeje słyšała.

Party kaž kóžda druha, liwka nóc wosrjedź lěća, nalada mjez hosćimi bě dobra. Hudźba bě skerje mjenje dobra, ale wjesnej disko je lědma druheho wuběra.

Skazam sebi při barje piwo, jako so mje zarjadowar naraz praša, hač skupinu ludźi zady sebje znaju. Wobhladuju so a hnydom wěm, što so tu stawa.

Horstku lědy přepóznawaš, wšako jich hrudźe frakturny popis debi, nimo markow “Thor Steinar” a “Fred Perry” čitam hdys a hdys tołsty logo “SG Dynamo Dresden”.

Naliču něhdźe dźesać ludźi w starobje 20 do 25 lět, wjace z nich zawěsće wonka čaka, tole je jenož předhoń. Štó woni su, je mi wědome, tež woni pak su klišej plěcha a bombowcoweje kapy dawno přewinyli.

Frizura nětko: bokaj krótkej, horjeka dlěše włosy– direktnje z kataloga hitlerskeje młodźiny.

Drasta je skerje ležerna, T-shirty wuske, cholowy maja wotměnjejo jeansy abo joggery zwoblěkane a wězo jenož markowe, woni so wězo prezentuja. Črije wot New Balance, što tež hewak, w swojich kruhach so hordźa, zo steji wulke N za naci.

“IHR SCHEISS SORBEN!

VERPISST EUCH ENDLICH AUS DEUTSCHLAND!”

Jutry 2024 ze 37 nowačkami

Freitag, 12. April 2024 geschrieben von:
Frederik Šołta
Ralbičanski procesion
Felix Grimmig
Ralbičanski procesion
Maik Rücker
Ralbičanski procesion
Maksimilian Kola
Ralbičanski procesion
Filip Mikławšk
Ralbičanski procesion
Lucijan Šołta
Ralbičanski procesion
Linus Paška
chróšćanski procesion
Kilian Bjarš
chróšćanski procesion
Willy Jenč
radworski procesion
Richard Šnajder
radworski procesion
Matej Kober
Pančičanski procesion
Tom Symank
njebjelčanski procesion
Linus Brückner
Wotrowski procesion
Jan Krječmar
Wotrowski procesion
Ralf Peschmann
Wotrowski procesion
Matej Nuk
chróšćanski procesion
Sören ČórlichRalbičanski procesion
Paul RichterWotrowski procesion
Pius Cyžnjebjelčanski procesion


fota: Lea Kralec (2), Mia-Katarina Hrjehorjec (15), Marija Hantušowa (2), Hanka Šěnec (1), Maćij Bulank (4), Rafael Ledźbor (12), bosćij handrik (1)

Krasna přiroda witaše lětsa křižerjow w katolskej Łužicy. Dźewjeć procesionow je zrowastanjenje Jězusa Chrystusa horliwje ­wozjewjało. Mjez 1 380 křižerjemi bě znowa wulka ličba nowačkow. Dohromady 37 jich bě. Naše fotografki a naši fotografojo ­su so

na puć podali, zo bychu jich zapopadnyli. Najwjace nowačkow bě tónraz w Ralbičanskim procesionje. Z impresijemi nowačkow

zhladujemy hišće jónu na jutry, kotrež běchu přewšo rjane. Mnoho ludźi je sebi procesiony wobhladało. Nadźijomnje wuhladamy mnohich nowačkow tež klětu zaso na konjach, zo bychu wozjewili: „Chryst mortwy je so wubudźił, haleluja!”

Dwě kulturje w jednej swójbje

Freitag, 05. April 2024 geschrieben von:

Partneraj, pochadźacaj z rozdźělneju kulturow, twaritaj sej hnězdo we wili fabrikanta

Cyle na kóncu přewšo dołheje wsy Mikulášovice w susodnej Čěskej wotboči mólička ­šćežka doprawa. Na samym kóncu je wulka ležownosć. Tamnišu wilu něhdyšeho ­fabrikanta wobnowitaj Petr Pánek a jeho mandźelska Žaneta. Pozdźišo maja pódlanske twarjenja sćěhować. Zhromadnje ze synom Joachymom tworitaj cyle wosebity cyłk. ­Milenka Rječcyna je swójbu ­wopytała.

Kak dóstanje so młoda swójba do imobilije, kotraž wobsedźerja wužaduje?

Ž. Páneková: Wědźach, zo ma Petr wotpohlad, sem ćahnyć. Ja pak to najprjedy chcyła njejsym. Pochadźam ze wsy Horní Poustevna. Tam pak bydla jenož hišće stari ludźo, młodźi woteńdu. Něhdźe 300 wobydlerjow we wsy hišće je. Tuž, što wo to? Słušamoj hromadźe. A mjeztym sym so na to zwučiła.

Richard Nowak je wot lońšeho lěta architekt za wuhotowanje krajiny a zahrodkow w Drježdźanach. Młodemu Serbej je předewzaće w krajnej stolicy Sakskeje zajimawe dźěło poskićiło.

Hdyž klanki a historiske fota serbsce rěča

Freitag, 05. April 2024 geschrieben von:

W Ptačečanskej šulskej a domizniskej stwě je wosebity poskitk wopytowarjam spřihotowany

„Ja rěkam Hanka“ postrowi klanka w narodnej drasće hosći hnydom při zachodźe do šulskeje stwy w Ptačečanskim domizniskim muzeju. Bjezposrědnje pódla njeje sedźi Karla. To je klanka, zdrasćena kaž młody pioněr. Klanka Marta ma serbsku dźěłansku narodnu drastu zwoblěkanu. Marta sunje wozyčk, w kotrymž sedźi klanka Pawlina. Pódla ansambla steji Marja, kotraž ma tohorunja serbsku dźěłansku drastu zwoblěkanu. W tajkej chodźachu prjedy mjez druhim na polo dźěłać. „Cyłkownje dźewjeć stacijow, kotrež hodźa so z pomocu BOOKii-pisaka wotwołać, je w šulskej stwě, dźesać stacijow je w drastowej stwičce zarjadowane“, Martina Pečikowa rozjasni. Wona předsydari wot lěta 2011 wobstejacemu towarstwu Šulska a domizniska stwa ­Ptačecy. „Tak móža sej wopytowarjo samostatnje, indiwidualnje, dokładnje a wobšěrnje wobsahi wotkrywać.

Mnohim je kreatiwnosć wobłuk ­livestyla. Ći jedni trjebaja za to chaos, druzy zaso absolutnu strukturu. Eva Weclichec praji, zo wona woboje ma a wob­knježi.

Jutry kaž molowane we Łužicy dožiwili

Freitag, 05. April 2024 geschrieben von:

Krasne słónčne wjedro lětsa tysacy turistow do serbskich wosadow a do Budyšina wabiło

Cyrkej w Dešnje bě ćichi pjatk połna wobsadźena při tradicionalnym spěwanju chóra Łužyca. Foto: Michael HelbigHižo jutrownu sobotu pěstowachu młode žony starodawny nałožk jutrowneho ­spěwanja w Čornym Chołmcu. Foto: Gernot Menzel

Telko hosći Hornja Łužica k jutram dołho wjac dožiwiła njebě. Jutry kaž molowane dožiwichu hosćo po cyłej kónčinje. Předewšěm běchu jutrońčku ludźo po tysacach we Łužicy po puću, zo bychu sej křižerske procesiony wobhladali. W serbskich wosadach je lětsa dohromady 1 380 křižerjow jutrownu powěsć w dźewjeć procesionach wozjewiło. Mjez nimi bě šěsć złotych jubilarow – Hans-Jürgen Korch, Joachim Werner a Clemens Brězan w Kulowskim procesionje, Pětr Domš a Chrystof Bulank we Wotrowskim procesionje kaž tež Achim Žur w Ralbičanskim procesionje. Dale witachu serbscy křižerjo w swojich rjadach dohromady 38 nowačkow a 45 slěbornych jubilarow.

Na wsach we Łužicy pěstowachu abo wozrodźichu nałožki kaž na přikład jutrowne spěwanje.

Dótknjenja Čechow a Serbow jutry

Donnerstag, 28. März 2024 geschrieben von:

„Dźakowano Serbam změja Češa zaso móžnosć, jutry duchownje z Jězusom po puću woswjećić“

Přednoški, knihi, časopis „Česko-lužický věstník“, přewodźenje serbskich skupinow po Praze, wustajeńcy, bjesady, kursy serbskeje rěče na uniwersiće kaž tež na lěćnych šulach, koncerty, wustajeńcy serbskeje wuměłskeje twórby, spřistupnjenje Hórnikoweje knihownje zjawnosći, podpěra čěskeje sorabistiki, přiho­towanje programa ze serbskej tematiku w čěskim rozhłosu a telewiziji, wuda­wanje podcastow (nic jenož) w serbskej rěči. Wšitke tute nadawki słušeja do aktiwitow čěskeho „Towarstwa přećelow ­Serbow“. We wustawkach towarstwa ­mjenujcy čitaš: „Nadawk Towarstwa je, ­zjednoćeć přećelow a přisłušnikow serbskeho ludu do hajenja narodnych, kulturnych, hospodarskich a towaršnostnych stykow ...“. Tež lětsa nas tójšto zajimawych akcijow wočakuje.

Neuheiten LND